Son yıllarda, Avrupa’da popülizmin yükselişi, liberal demokrasi üzerinde derin etkiler yaratmıştır. Özellikle aşırı sağ partiler, popülist söylemlerle geniş bir seçmen kitlesini kendilerine çekmeyi başarmış ve geleneksel siyasi yapıları sorgulamaya başlamıştır. Bu dönüşüm, liberal demokrasinin temel ilkelerine meydan okuyan bir ideolojik değişimi de beraberinde getirmiştir (Mudde, 2019). Avrupa’da aşırı sağ partilerin popülist bir çizgide yükselişi, hem ulusal hem de uluslararası siyaset üzerinde belirgin etkiler yaratmıştır (Inglehart & Norris, 2016).
Aşırı Sağ Partilerin İdeolojik Dönüşümü
Popülizm, halk ile seçkinler arasındaki ayrımı keskinleştirerek siyasal kutuplaşmayı artırmaktadır. Avrupa’daki aşırı sağ partiler, “elit karşıtlığı” ve “halk iradesi” gibi kavramları sıkça kullanarak popülist bir retorik geliştirmiştir. Özellikle İtalya’daki Lega Nord ve Almanya’daki AfD (Alternative für Deutschland), bu popülist söylemleri aşırı sağ bir perspektifle birleştirerek, kendilerini geleneksel siyasi elitlere karşı bir “halkın sesi” olarak tanımlamaktadır (Golder, 2016). Bu durum, Avrupa toplumlarında liberal demokrasiye karşı artan bir tepkiyi de beraberinde getirmiştir (Rydgren, 2018).
Aşırı sağ partilerin popülist dönüşümü, yalnızca söylem düzeyinde kalmamış, aynı zamanda ideolojik olarak daha milliyetçi ve yabancı karşıtı bir çizgide yoğunlaşmıştır. Örneğin, Macaristan’daki Fidesz partisi, hem Avrupa Birliği’ne karşı eleştirel bir tavır sergilemekte hem de “ulusal egemenlik” ve “yerli halkın korunması” gibi temaları ön plana çıkarmaktadır. Bu yaklaşım, popülizmin sağcı ideolojilerle nasıl birleştiğini ve bu birleşimin liberal demokrasinin temel ilkeleri olan çoğulculuk ve insan haklarına nasıl meydan okuduğunu gösterir (Kaltwasser et al., 2017).
Popülizmin Liberal Demokrasiye Etkisi
Popülist ideolojilerin yükselişi, liberal demokrasinin temel ilkeleri üzerinde sarsıcı etkiler yaratmaktadır. Popülist partiler, çoğunlukçu bir anlayışla demokrasiyi yalnızca çoğunluğun iradesine dayandırarak, azınlık haklarını ve hukukun üstünlüğünü zayıflatmaktadır. Örneğin, Polonya’da Hukuk ve Adalet Partisi (PiS), yargı bağımsızlığını zedeleyerek, liberal demokrasinin en önemli unsurlarından biri olan denge ve denetleme mekanizmalarına zarar vermektedir (Sitter & Bakke, 2019). Bu tür adımlar, Avrupa’daki liberal demokrasilerin sürdürülebilirliğini tehdit eden gelişmeler olarak görülmektedir (Zakaria, 2014).
Ayrıca, aşırı sağ popülist partiler, göçmen karşıtlığı ve milliyetçi söylemleri kullanarak, sosyal bağları ve toplumsal uyumu zedelemektedir. Almanya’daki AfD ve Fransa’daki Ulusal Cephe gibi partiler, göç ve kültürel farklılıkları birer tehdit olarak sunmakta ve bu durum, Avrupa’nın çok kültürlü yapısına zarar vermektedir. Popülist retorik, toplumun farklı kesimlerini ötekileştirerek, demokratik değerleri zayıflatmakta ve çoğulculuğu tehdit etmektedir (Mudde & Kaltwasser, 2013).
Avrupa’da aşırı sağ partilerin popülist bir çizgide ideolojik dönüşüm geçirmesi, liberal demokrasiler için ciddi bir sınav oluşturmaktadır. Bu partiler, geleneksel demokratik değerleri sorgulamakta, hukukun üstünlüğü ve azınlık hakları gibi kavramları tehdit etmektedir. Popülist ideolojiler, aşırı sağ partiler tarafından milliyetçi ve göçmen karşıtı bir perspektifle şekillendirilerek Avrupa siyasetinde derin değişikliklere yol açmaktadır. Bu durum, liberal demokrasiye olan güvenin azalmasına ve demokratik kurumların zayıflamasına yol açmaktadır. Avrupa’da liberal demokrasiyi korumak için bu ideolojik dönüşümün etkilerinin dikkatle analiz edilmesi gerekmektedir.
Kaynakça
Golder, M. (2016). “Far Right Parties in Europe.” Annual Review of Political Science, 19, 477–497.
Inglehart, R., & Norris, P. (2016). “Trump, Brexit, and the Rise of Populism: Economic Have-Nots and Cultural Backlash.” Harvard Kennedy School Faculty Research Working Paper Series.
Kaltwasser, C. R., Taggart, P., Espejo, P. O., & Ostiguy, P. (Eds.). (2017). The Oxford Handbook of Populism. Oxford University Press.
Mudde, C. (2019). The Far Right Today. Polity.
Mudde, C., & Kaltwasser, C. R. (2013). Populism in Europe and the Americas: Threat or Corrective for Democracy? Cambridge University Press.
Rydgren, J. (2018). The Oxford Handbook of the Radical Right. Oxford University Press.
Sitter, N., & Bakke, E. (2019). “Democracy and Authoritarianism in Central and Eastern Europe.” East European Politics, 35(2), 235–253.
Zakaria, F. (2014). The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Abroad. W. W. Norton & Company.
İlk yorum yapan siz olun